Katarakt Nedir?
Göz merceği, çoğunluğu proteinlerden oluşmuş şeffaf ve esnek yapıda bir katmandır. Merceğin şeffaf bir yüzeyinin olması, ışığın doğru bir şekilde kırılması ve retina üzerinde odaklanması noktasında etkilidir.
Genellikle yaşa bağlı olarak, göz merceğinde yer alan proteinlerin yapısında bozulmalar meydana gelmeye başlar. Proteinler zaman içerisinde parçalanabilir ve bir araya toplanabilir. Bu durumda da göz merceğinde lekelenmeler ortaya çıkar. İlerleyen aşamalarda, göz merceğinin şeffaf yapısında bozulma artar. Bunun sonucunda da görüşte bozulmalar meydana gelir.
İleri vakalarda görüşün büyük oranda kapanması ya da sanki bir perdenin arkasından bakıyormuş gibi bir hissin ortaya çıkması durumları oluşur. İşte katarakt; göz merceğinin bu şekilde şeffaflığını kaybetmesine bağlı göz rahatsızlığına verilen isimdir.
Merceğin şeffaflığını kaybetmesi doğrudan görüş kalitesinin bozulmasına neden olur. Zira başta da belirttiğimiz gibi merceğin şeffaf yapısı, gelen ışıkların doğru bir şekilde kırılmasını ve retina üzerine odaklanmasını sağlar. Işığın doğru bir şekilde kırılmadığı ya da odaklanamadığı durumlarda, görüş direkt olarak bozulmuş olur.
Katarakt Neden Olur?
En belirgin neden yaşlanmaya bağlı katarakt olarak bilinir. 40’lı yaşlardan sonra, göz merceğinde yer alan proteinler doğal olarak parçalanmaya başlayacaktır. Zaman içerisinde parçalanan proteinlerin oluşturduğu birikintiler, katarakt oluşumunun ortaya çıkmasına neden olur.
ABD’de yapılan araştırmalara göre, insanların yarısından fazlası 80 yaşın üzerinde, katarakt hastası ya da katarakt ameliyatı geçirmiş oluyor. (1) Bu araştırmalar da gösteriyor ki yaşlanmaya bağlı katarakt, bahsi geçen göz rahatsızlığında yer alan en büyük neden olarak karşımıza çıkıyor.
En büyük neden yaşlanma etkisi olsa da tek nedeni yaşlanma etkisi olarak göstermek de doğru olmayacaktır. Bunun dışında rahatsızlığa neden olabilecek bazı diğer durumları da hemen aşağıda listeleyelim.
- Herhangi bir koruma olmadan, uzun süreçlerde güneş ışığına maruz kalınması
- Mor ötesi radyasyonlara belli süreler boyunca maruz kalmak
- Diyabet gibi gözü etkileyen hastalıklara sahip olmak
- Gözde meydana gelebilecek olan travmatik durumlardan kaynaklı olarak
- Belli ilaçların uzun süre kullanılmaları durumunda
- Bazı göz ameliyatlarından sonra
Bu ve bunlara bazı nedenler de kataraktın ortaya çıkmasına neden olabilir. Fakat tekrar altını çizmek gerekirse burada ana nedenimizi, yaşlanmaya bağlı etkiler olarak gösterebiliriz.
Lens yapısından da söz ederek katarakt türlerinden biraz daha detaylı olarak bahsedelim.
Katarakt Türleri Nelerdir?
Göz merceği, birkaç ayrı katman halindedir. Bu katmanların hangisi ya da hangilerinde lekelenmeler oluşmasına bağlı olarak farklı türlerden söz edebiliriz.
- İlk katman lenslerin çekirdek katmanıdır. Bu katmana lensin merkezi de diyebiliriz. Yoğun ve sert, merkez kısımdır.
- Lens lifleri, merkez lens çekirdeğinin etrafında yer alan ve dışa doğru halkalar şeklinde bir yapıya sahip olan katmandır. Merkezi saran kısım olarak da tanımlayabiliriz.
- Son katman ise lens kapsülü olarak değerlendirilen katmandır. Bu katman yapısı itibariyle ince zar bir katman olarak da değerlendirilebilir. Merceği kaplayan ve toplayan bir deriye de benzetebiliriz.
Katarakt türlerini, tüm bu katmanlara göre ayrı ayrı değerlendirebiliriz. Farklı isimlendirmelerle karşılaşırsanız, bunun da nedeni farklı katmanlarda ortaya çıkma durumu olarak gösterilebilir. Türlere ayırmak istersek aşağıda yer alan listeye ulaşmış oluruz.
- Çekirdeği çevreleyen korteks kısmında oluşanlar için kortikal katarakt,
- Çekirdek kısmında oluşanlar için sklerotik katarakt,
- Mercek kapsülünün altında arka kortekste oluşanlar için subkapsüler katarakt isimlendirmesi yapılabilir.
Kataraktın Belirtileri Nelerdir?
Türüne ve nerede oluştuğuna bakmaksızın, hastalığın nasıl belirtilerle ortaya çıktığından da söz edebiliriz. En sık gözlemlenen belirtileri hemen aşağı listeleyelim. Hastadan hastaya değişmekle beraber, belirtilerin biri ya da birkaçı gözlemlenebilir.
- Parlak güneş ışınlarına ya da parlak ışıklara karşı hassasiyet oluşması
- Renk görme noktasında sıkıntılar oluşması. Renklerin eskisi kadar canlı gözükmemesi sorunları.
- Sisli veya puslu olarak tanımlayabileceğimiz bir görüşe sahip olma. Halk arasında göze perde inmesi şeklinde yorumlanan durumun oluşması. Daha çok ilerleyen aşamalarda gözlemlenen bir belirti olduğunun da altını çizelim.
- Görüntülerde bulanıklaşma sorunlarının ortaya çıkması.
- Görüş bozulmalarının artması. Yakın görüşlülüğün kötüleşmesi.
- Okuma sırasında daha yüksek ışık gereksinimi duymak ve ışığı net olarak algılayamamak.
- İlerleyen aşamalarda çift görüşün ortaya çıkması.
- Geceleri görüşte zorluklar yaşamaya başlama.
- Işık kaynaklarına bakıldığı zaman ışıkların etrafında çizgili ya da hareli görüntüleri görme.
- Zaman içerisinde görüş kapasitesinin azalmaya devam etmesi.
Bu ve buna benzer belirtileri, katarakt belirtileri olarak sıralayabiliriz. Tabii ki burada başta da söylediğimiz gibi belirtilerin ortaya çıkması ya da şiddeti, hastadan hastaya değişiklik gösterebilir.
Katarakt Nasıl Teşhis Edilir?
Yukarıda saydığımız belirtilere benzer olan belirtiler sizde de varsa, bu durumda doktorunuza başvurmak en iyi seçenek olacaktır. Gözlerinize daha yakından bir uzman bakarak, çeşitli testlerle beraber gerçekten kataraktınızın olup olmadığını belirleyebilir. En çok tercih edilen testlerden ve bu testlerin nasıl yapıldığından da söz edelim.
Yarık Lamba Testi: Parlak ışıklı özel bir mikroskop kullanılır. Cihazla beraber gözünüzün merceğinin farklı kısımlarının incelemesi yapılır. Arka kısımdaki mercek bölümleri ve iris kısımları da dahil olmak üzere incelenir. Gözünüzün ışığı ne kadar iyi odaklayabildiği konusunda bir çıkarıma varılır.
Görme Keskinlik Testi: Kataraktlı göze sahip olmak, görme keskinliğinin düşmesine neden olacaktır. Bir nevi göz çizelgesi muayenesi olan görme keskinlik testi de gözünüzün ne kadar keskin görebildiğini ortaya koyacaktır. Tek tek iki göze de uygulanan testle beraber gözlerin görüşünün ne kadar sağlıklı olduğu belirlenir. Bu işlemden sonra göze parlak bir ışık tutulup, parlak ışık altında okuma testinin de yapıldığını görürüz. Parlama testiyle beraber daha doğru sonuçlar elde edilecektir.
Retina Muayenesi Yapmak: Göz bebeklerini biraz daha genişletmek adına doktorunuz özel bir damla uygulaması yapacaktır. Bu şekilde göz bebekleri genişletilir ve gözün arka çevresindeki doku muayene edilir.
Katarakt Ameliyatı ve Tedavi Durumu
Katarakt tedavisi için en kesin çözüm ameliyattır. Sorunu tam olarak gidermek ve istenen düzeyde görüşü geri kazanmak için, katarakt ameliyatı tercih edilir. Ameliyattan ve yapılacak olan işlemlerin sırasından da söz edelim.
Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Aslında farklı cerrahi yöntemleri olsa da katarakt ameliyatı için ortak bir nokta olduğunu da eklemek gerekir. Zira ameliyatların hemen hepsinde bulanıklaşmış olan merceğin çıkarılması ve yerine de görüşü iyileştirecek olan yapay merceğin yerleştirilmesi temel alınır. Fakat yöntem olarak bakıldığı durumda farklı seçenekler sunulduğunu da eklemek gerekiyor. Bu yöntemleri türlere göre ayıracak olursak, aşağıdaki alt başlıkları elde ederiz.
Büyük Kesiler ile Yapılan Katarakt Ameliyatı
Cerrah, lekelenmiş merceği tek parça halinde çıkarır. Sonrasında kesi alanından yapay mercek yerleşimi yapılır. Kesi kaynaklı olarak ameliyatın iyileşme süresinin biraz daha fazla olduğunu da söyleyebiliriz.
Fakoemülsifikasyon Yöntemi ile Tedavi
Dikiş gerektirmeyen, daha küçük bir kesi açılır. Bu kesi üzerinden gözün bulanık olan lensini parçalamaya yarayan küçük bir cihaz için yerleşim yapılır. Ultrason dalgalarının bulanıklaşmış merceği parçalamasının ardından, parçalar çıkarılır ve yerine yapay mercek yerleştirilir. Kesinin dikiş gerektirmeyecek kadar küçük olması sayesinde, katarakt ameliyatı sonrasında iyileşme süreci de hızlı olur.
Femtosaniye Lazer Ameliyatı
Bulanıklaşmış olan merceği kırmak için lazer kullanılması gerekir. Lazerle merceğin kırılması sonrasında sorunlu olan mercek yerine göz içi lens takılır ve bu şekilde katarakt tedavi edilmiş olur.
Katarakt ameliyatı yöntemden yönteme de değişiklik göstermekle beraber genellikle 20 ile 25 dakika arasında sürer. Ayrıca gözü uyuşturmak için lokal anestezi uygulandığı için, ameliyat sonrasında uyanma süresinin beklenmesi gibi durumlar yoktur.
Yapılan araştırmalara ve ortaya çıkarılan istatistiklere bakılacak olursa, katarakt ameliyatı, tedavi başarısı en yüksek ve riski en düşük ameliyatlar arasındadır diyebiliriz.
Katarakt Ameliyatında İyileşme Süreci
Lokal anestezi ile yapılır olması, operasyonun kısa süreli olması ve kesinin de genelde küçük olması nedeniyle ameliyat sonrasında iyileşme süreci büyük oranda kısadır.
İşlemin ardından uygulamanın yapıldığı göz bandaj ile kapatılır. Bu süreçte hastanın belli aralıklarla kontrollere gelmesi ve muayene olması gerekir. Doktorun verdiği ilaçların da eksiksiz ve belirtilen düzen içerisinde kullanılması şarttır. Gözün enfeksiyon kapmaması adına hem kontroller hem de kullanılacak olan ilaçların öneminin büyük olduğunu hatırlatalım.
İyileşme süreci, yukarıda belirttiğimiz gibi yönteme göre değişiklik gösterebilir fakat genelde en geç birkaç hafta içerisinde iyileşmenin gerçekleştiği gözlemlenir. Burada kararı verecek ve süreci yönetecek olan yine uzman hekim olacaktır.
Katarakt Ameliyatı Sonrasında Bulanık Görme Sorunu
Arka kapsül opasifikasyonu olarak isimlendirilen PCO, ameliyat sonrasında ortaya çıkabilen bir komplikasyondur. Yaygın olarak ortaya çıkabilir. PCO, kalan hücrelerin kapsülün arka tarafında büyüyüp, kapsülü opaklaştırmasıyla ortaya çıkan bir komplikasyondur.
Kapsülün opaklaşması, merceğin ışığı istenildiği gibi odaklayamamasına neden olur. Bu da görüşü bozan bir durum ortaya çıkarır. Görüşün bulanıklaşması, parlak ışık sorunlarının ortaya çıkması gibi etkiler gözükebilir.
Ameliyat sonrasında ortaya çıkabilen PCO yani arka kapsül opasifikasyonu durumunu gidermek için ise hızlı ve kesin çözüm veren lazer tedavisi uygulanabilir. Ayakta tedavi olarak uygulanan lazer tedavisi ile sorun çok kısa bir süre içerisinde çözüme kavuşturulabilir ve görüş düzeltilmiş olur.
Katarakt Tekrarlar mı? Yeniden Görüş Sorunları Yaşanır mı?
Ameliyatla beraber göz içerisine yapay bir lens yerleştirilmiş olur. Katarakt nedir kısmında da açıkladığımız gibi, sorun mercekteki proteinlerin parçalanması sonrasında ortaya çıkıyor. Yapay lenslerde böyle bir sorun yaşanmayacağı için katarakt ameliyatı sonrasında, hastalık tekrar etmez diyebiliriz.
Fakat burada bir noktayı da atlamamak gerekir. Zaman içerisinde yapay lenste de madde birikimi olabilir ve kesifleşme ortaya çıkabilir. Bunun da lazer uygulamaları sayesinde kolayca giderilmesi mümkündür.
Katarakt Önlenebilir mi?
Diğer nedenleri saymazsak bu hastalık, yaşlanmanın getirdiği tipik gelişimlerden biridir diyebiliriz. Bu nedenle bahsettiğimiz göz hastalığını kesin olarak önlemek adına uygulanabilecek bir yöntem bulunmadığını söyleyebiliriz. Fakat alınacak ek bazı önlemler ve uygulanabilecek bazı tavsiyelerle beraber sürecin en azından yavaşlatılması mümkün olabilir. Bu konuda da birkaç madde ile önerilerden söz edebiliriz.
- Sigara içiyorsanız, riskinizi biraz daha arttırmış oluyorsunuz. Bu nedenle sigara içmeyi bırakmak, en azından süreci yavaşlatıcı bir etki gösterecektir.
- Gözlerin sürekli güneş ışığına maruz kalması, hastalığın ortaya çıkma riskini arttırabileceği gibi, süreci de hızlandırabilir. Bunun için Anti-UV özellikli gözlükleri kullanmak faydalı olacaktır.
- Omega-3 bakımından zengin beslenmek, göz sağlığınızı korumada yardımcı etki gösterebilir. Beslenme alışkanlıklarınıza da bu yönden dikkat edebilirsiniz. Sadece Omega-3 açısından zengin beslenmek değil, bunun yanında genel olarak beslenmeye dikkat etmenizin önemli olduğunu söyleyebiliriz. Dengeli ve sağlıklı beslenmek sürecin ötelenmesi noktasında yardımcı olacaktır.
Bu önerilen maddelerin hiçbirinin kataraktı engelleme gibi bir özelliği olmadığını tekrar hatırlatalım. Süreci yavaşlatma konusunda yardımcı etkileri olabilecek öneriler.
Katarakt Ameliyatı Fiyatı Ne Kadar? 2023
Yine kritik olan sorulardan birisi. En çok merak edilen sorulardan da birisi diyebiliriz. Aslında katarak ameliyatı fiyatı için net bir aralık vermek mümkün değil. Fiyatlar ve tedavinin toplam maliyetleri, hastadan hastaya değişiklik gösterecektir.
Tek gözde oluşum ya da iki gözde oluşum gibi kritik noktalar katarakt ameliyatı fiyatlarının belirlenmesinde doğrudan etken olur. Hastanın ne denli bir maliyet ile karşılaşacağını belirlemek için, detaylı muayene yapmak gerekecektir. Hangi yöntem uygulanacak, hangi göz için ne zaman uygulanacak gibi detaylar belirlenip katarakt ameliyatı fiyatı da bu detaylar eşliğinde çıkarılacaktır. Bu nedenle net fiyat bilgisi için mutlaka uzman hekimlere gözükmeniz gerektiğini unutmayın.
Katarakt konusunda ya da katarakt ameliyatı fiyatları konusunda daha fazla bilgi almak ve merak ettiğiniz diğer sorulara yanıt bulmak için aşağıda yer alan randevu formumuz üzerinden randevu alabilirsiniz.
Kaynaklar
- Ulusal Göz Enstitüsü
